MEZOPOTAMYA SANATI

[çคқıʟ-τคşı]

MEZOPOTAMYA SANATI(MİMARİ)



*Mezopotamya’da kurulan uygarlıkların en önemlisi Sümer uygarlığıdır.
*Mezopotamya’da taş bulunmadığından,Sümerler yapılarını kerpiç ve pişmemiş tuğla kullanarak yapmışlardır.
*Kerpiç ve tuğla,taş gibi dayanıklı olmadığından Sümer mimari yapılarından günümüze fazla örnek gelmemiştir.
*Sümer kentlerinin etrafı kalın surlarla çevrilidir.Kentin içinde krala ait bir saray,tapınaklar ve evler bulunurdu.
*Sümer mimarisinin en önemli yapı türü ziggurat denilen tapınaklardır. *Ziggurat,üst üste yerleştirilmiş,gittikçe küçülen taraçalardan oluşan ve yukarı doğru yükselen bir kule tapınaktır.
*Tapınağın en üstünde de bir sunak bulunmaktadır.Kulenin yan taraflarına yerleştirilen merdiven ya da rampalarla kulenin en uç noktasına kadar çıkılmaktadır.
*Sunak,çok tanrılı dinlerde tapınağın içinde,üstünde ya da yakınında yer alan ve tanrılara sunulan kurbanların kesimi için yapılmış masaya benzer ögedir.
*Mezopotamya tapınakları ve Mısır piramitleri birbirini yakından etkilemiştir.Çünkü zigguratlar,basamaklı Mısır piramitlerinin gelişmiş biçimleridir.
*Zigguratlar sürekli aynı formda,piramitler ise önceleri basamaklı,daha sonra düz olarak yapılmıştır.
*Zigguratlar pişmemiş tuğladan,piramitler ise taş kullanılarak yapılmıştır.
*Sümerler astronomi ile de yakından ilgilenmişlerdir.Bu nedenle kule tapınaklardan dinsel amaçların dışında rasathane(gözlem evi) olarak da yararlanmışlardır.
*Sümer zigguratlarına örnek olarak Ur kentinde yapılan Nanna Zigguratı verilebilir.
*Sümer sarayları,dikdörtgen bir avlu ve bunun çevresinde bulunan birçok odadan oluşmaktaydı.Odaların kapısı avluya açılırdı.Penceresi olmayan bu yapılara ışık ve hava yalnızca kapıdan girmekteydi.
*Sümer evlerinde yapı malzemesi olarak temelde taş,duvarlarda kerpiç kullanılmıştır.Evlerin üzerleri ise ahşap çatı ile örtülüdür.
*Mezarlık mimarisi,çevresindeki diğer yerleşim merkezleri ve kavimlerin aksine,Mezopotamya’da daha az bir gelişim göstermiştir.
*Az sayıda bulunan Sümer mezarları,dikdörtgen odalar biçimindedir.
*Sümerler mimari yapılarını,nehir taşmalarına karşı korumak için yüksek setler üzerine yapmışlardır.

[çคқıʟ-τคşı]

MEZOPOTAMYA SANATI(HEYKEL VE KABARTMA)



*Mezopotamya’da kurulan uygarlıkların en önemlisi Sümer uygarlığıdır.
*Sümer heykelleri çoğunlukla ellerini göğsünün üstünde kavuşturmuş,tüylü bir kürk giymiş ve dua ederken betimlenmiştir.
*Kireç taşı,kalker,diyorit ve mermerden yapılmış Sümer heykellerinin konularını tanrılar,krallar ve kentlerin önde gelen kişileri oluşturur.
*Yüzlerde iri gözler,incecik dudaklar,kartal gagasına benzeyen burunlar,kıvırcık gür sakallar Sümer heykellerinin en belirgin özellikleridir. *Mısır heykelindeki frontal duruş,Sümer heykelinde de devam etmektedir.
*Sümer heykelinin diğer örnekleri arasında Kral Gudea’nın heykeli ile İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde bulunan Kral Lu-galdalu’nun heykelini sayabiliriz.

*Sümer kabartmalarında kral ve tanrı figürleri,kralların günlük yaşamları ile ilgili sahneler,dinsel törenler,temel atma törenleri,savaş sahneleri gibi konular işlenmiştir.
*Kabartmalar genellikle taş üzerine yapılmıştır.
*Sümer kabartmalarında da Mısır sanatında olduğu gibi bazı kurallar vardır. *Gövde cepheden,karın, kol ve bacaklar profilden,omuz ve eller cepheden gösterilmiştir.
*Vücudun bütün organları ayrı ayrı düşünülmüş ve değerlendirilmiştir.
*Oval çizgilerle çevrili iri gözler kabartmaların en belirgin özelliğidir.
*Sümer kabartmalarında dönemin siyasal olaylarına da yer verilmiştir.Bu nedenle bu yapıtlar aynı zamanda tarihsel birer belge olarak da önem taşırlar.
*Sümer kabartmalarının en tanınmışı Lagaş’ta bulunan Akbabalar Steli’dir.
*Bir zafer kabartması olan stelin ön yüzünde Sümer ordusunun düşmanı yenmesi,diğer tarafında ise zaferden sonra düzenlenen dinsel bir tören canlandırılmıştır.